Duhet ta dini se të gjitha veprimet e mosbindjes janë helm për zemrën dhe bëjnë që ajo të sëmuret dhe të shkatërrohet. Rezultat i këtyre veprave është ndikimi që ato kanë në vullnetin e zemrës së njeriut dhe që bëjnë që ai vullnet të jetë kundër asaj që urdhëron Allahu. Në këtë mënyrë sëmundja rritet dhe acarohet. Ibën el-Mubarak ka thënë:

Kam parë vepra të gabuara që kanë mbytur zemra dhe keqësimi i tyre i ka bërë që ato
të varen prej atyre veprave.
Largimi prej veprave të këqija e të gabuara
i jep zemrës jetë.
Ndërsa kundërshtimi i vetvetes është më së miri për ju.

Kushdo që brengoset për shëndetin dhe jetën e zemrës së tij, duhet ta shpëtojë atë nga efektet e hel-meve të këtilla, e më pas ta mbrojë nga helmet pasu-ese. Nëse dikush është “helmuar” gabimisht, atëherë ai duhet të nxitojë për zhdukjen e efektit të atij helmi, duke u kthyer i penduar dhe duke kërkuar falje nga Allahu, si dhe duke bërë vepra të mira që do t’i zhdu-knin veprat e tij të këqija.

Me katër helmet nënkuptojmë: të folurit e pane-vojshëm, shikimin e papërmbajtur, ushqimin e tepërt dhe shoqërinë e keqe. Prej të gjithë helmeve, këto janë më të përhapurat dhe kanë efektin më të madh në mirëqenien e një zemre.

Të folurit e panevojshëm

Nën autoritetin e Enesit, radiallahu anhu, tran-smetohet në Musned se Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Feja e një robi nuk do të jetë e drejtë, derisa zemra e tij nuk drejtohet dhe zemra e tij nuk është e drejtë, derisa gjuha e tij nuk drejtohet.”14 Kjo tregon se Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, e ka bë-rë pastrimin e gjuhës kusht për pastrimin e zemrës dhe pastrimin e zemrës kusht për pastrimin e fesë.

Tirmidhiu transmeton një hadith nga Ibën Ome-ri, radiallahu anhu: “Mos flisni shumë pa e kujtuar Allahun, sepse të folurit e tepërt pa përmendjen e Allahut e bën zemrën e ngurtë dhe njeriu më i largët nga Allahu është ai me zemër të ngurtë.”

Omer ibën el-Hatabi, radiallahu anhu, transme-ton hadithin: “Një njeri që flet shumë bën gabime shumë dhe dikush që bën shumë gabime, bën vepra të gabuara. Xhehenemi iu jep prioritet mëkatarëve të tillë,”

Në një hadith tjetër, në lidhje me këtë, nën autoritetin e Muadhit, thuhet se Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “A t’iu tregoj si ta kontrolloni këtë?” Unë i thashë: “Po, o i Dërguar i Allahut, na trego.” Pastaj ai e kapi gjuhën e tij me gishtërinj dhe tha: “Zotërojeni këtë.” Unë i thashë: “O i Dërguar i Allahut, a do të merremi në llogari për atë që flasim?” Ai, salallahu alejhi ue selem, tha: “Mbettë nëna pa ty, o Muadh! A ka diçka më shumë se sa korrja e gjuhës që i hedh njerëzit me fytyrë (apo me hundë) në zjarr?”

Ajo që nënkuptohet me “korrje të gjuhës” është dënimi që pason për të folurit e gjërave të ndaluara. Njeriu, përmes fjalëve dhe veprave të tij, mbjell farën e të mirës apo të së keqes. Në Ditën e Gjykimit, ai mbledh frutat e tyre. Ata që mbjellin fjalë e vepra të mira, korrin nder dhe bekime; ata që mbjellin fjalë dhe vepra të këqija, korrin vetëm keqardhje dhe pendim.

Në një hadith të transmetuar nga Ebu Hurejra, radiallahu anhu, thuhet: “Ato që më së shumti janë shkaktare për dërgimin e njerëzve në zjarr janë dy gjë-ra: goja dhe organet gjenitale.”

Ebu Hurejra, radiallahu anhu, gjithashtu trans-meton se i Dërguari i Allahut, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Robi flet fjalë pasojat e të cilave nuk i di, për të cilat dërgohet poshtë në thellësitë e xhehnemit, më larg se sa sa distanca mes lindjes e perëndimit.”

I njëjti hadith transmetohet nga Tirmidhiu, në një variant pak më ndryshe: “Robi flet diçka për të cilën mendon se nuk është e dëmshme, e për të cilën hidhet në thellësitë e xhehenemit, sa shtatëdhjetë vjeshta larg.”

Ukbe ibën Amir ka thënë: “I thashë të Dërguarit të Allahut, salallahu alejhi ue selem: ‘O i Dërguar i Allahut! Cila është mënyra më e mirë e shpëtimit?’ Ai, salallahu alejhi ue selem, u përgjigj: ‘Zotëroje gjuhën, rri në shtëpinë tënde dhe qaj për mëkatet e tua.”

Nën autoritetin e Sali ibën Sad-it, transmetohet se Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Atij që mund ta ruajë atë që ka mes nofullave dhe atë që ka mes këmbëve, unë ia garantoj xhenetin.”

Gjithashtu, nga Ebu Hurejra, radiallahu anhu, transmetohet se Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kushdo që i beson Allahut dhe Ditës së Gjykimit, ose të flasë fjalë të mira, ose le të heshtë.”

Prandaj të folurit mund të jetë ose i mirë, e që në këtë rast rekomandohet, ose i keq, e që në këtë rast është haram dhe ndalohet.

Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Çdo gjë që bën biri i Ademit është kundër tij, përveç kur i bashkohet të mirës dhe e ndalon të keqen, duke e kujtuar Allahun e Lartmadhëruar dhe të Patëmetë.”
Ky hadith transmetohet nga Tirmidhiu dhe Ibën Ma-xhe, nën autoritetin e Ummu Habibes, Allahu qoftë i kënaqur me të.

Omer ibën el-Hatabi, në një vizitë tek Ebu Bekri, radiallahu anhum, e kishte gjetur atë duke e tërhequr gjuhën e tij me gishtërinj. Omeri i ka thënë: “Ndal! Allahu të faltë!” Ebu Bekri i ishte përgjigjur: “Kjo gjuhë më ka sjellë në vende të rrezikshme.”

Abdullah ibën Mes’udi, radiallahu anhu, ka thënë: “Pasha Allahun, përveç të Cilit nuk ka zot tjetër, askush nuk meriton dënim burgu më shumë se sa gju-ha ime.” Ai, gjithashtu, thoshte: “O gjuha ime, fol mirë dhe do të shpërblehesh; pusho së foluri gjëra të këqija dhe do të shpëtosh; përndryshe do të gjesh vetëm pendim dhe keqardhje.”

Ebu Hurejra transmeton se Ibën el-Abasi, radi-allahu anhum, ka thënë: “Njeriu, në Ditën e Gjykimit, nuk do të ndiejë tërbim dhe zemërim më të madh për asnjë pjesë të trupit sikurse që do të ndiejë për gjuhën e tij, përveç nëse e ka përdorur për të folur mirë.”

El-Hasani ka thënë: “Ai që nuk e zotëron gjuhën e tij, nuk mund ta kuptojë fenë e tij.”

Gabimi më pak i dëmshëm që bën gjuha është të folurit për atë që nuk i intereson. Hadithi në vazhdim i Pejgamberit, salallahu alejhi ue selem, është i mjaftueshëm për të treguar dëmin e këtij gabimi: “Një prej vlerave më të mëdha të muslimanit është ta braktisë atë që nuk i intereson.”

Ebu Ubejde tregon se El-Hasani ka thënë: “Një prej shenjave që dëshmojnë se Allahu e ka braktisur robin e Tij, është kur Ai bën që robi të preokupohet për gjërat që nuk i interesojnë atij.”

Salihu ka thënë: “Kushdo që flet për atë që nuk i intereson është larg të vërtetës.”

Ashtu siç e kemi përmendur më lart, ky është gabimi më i pak i dëmshëm që bën gjuha. Ka gjëra akoma më të këqija, siç është të qenët gojëlëshuar, përgojimi, të qenët i paturpshëm, të folurit e pakon-trolluar, dyfytyrësia, të folurit me hipokrizi, sharja, grindja, të kënduarit, përqeshja, tallja, gënjeshtra etj. Ka edhe shumë gjëra të tjera të cilat e dëmtojnë gju-hën e robit, e shkatërrojnë zemrën e tij dhe bëjnë që ai ta humbasë lumturinë dhe kënaqësinë në këtë jetë, si dhe suksesin dhe përfitimin në botën tjetër. Allahu është Ai të Cilit i drejtohemi për të kërkuar ndihmë.

Shikimi i papërmbajtur

Shikimi i papërmbajtur rezulton me joshjen e atij që shikon dhe e vulos imazhin e asaj që sheh në zem-rën e tij. Kjo ka si përfundim prishjen e zemrës së ro-bit.

Transmetohet se Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, njëherë kishte thënë:

“Shikimi është prej shigjetave të helmuara të shej-tanit. Kushdo që e ul shikimin e tij për hir të Alla-hut, Allahu do të zbresë ëmbëlsi freskuese në zem-rën e tij në Ditën që ai do ta takojë Atë.”

Shejtani është pjesë e shikimit, ai udhëton me të më shpejt se sa era që fryn në një vend të zbrazët. Ai bën që ajo që shihet të duket më e bukur se sa që ajo është në të vërtetë dhe e transformon atë në një idhull të cilin zemra e adhuron. Pastaj i premton asaj shpër-blime të rrejshme, ndez zjarrin e epshit brenda saj, ku si karburant janë veprimet e ndaluara, të cilat robi nuk do t’i bënte po të mos ishte ky imazh i shtrembëruar.

Kjo e huton zemrën dhe bën që ajo t’i harrojë çështjet e saj më me rëndësi. Kjo gjë është mes zemrës dhe çështjeve me rëndësi për të dhe, në këtë mënyrë, zemra e humb rrugën e saj të drejtë dhe bie në humnerën e epsheve dhe të injorancës. Allahu i Lart-madhëruar thotë:

“Mos e dëgjo atë zemrën e të cilit e kemi lënë mospërfillëse ndaj përmendjes Sonë e që shkon pas dëshirave të veta, duke shkelur çdo kufi në veprimet e veta.”
(Kehf: 28)

Shikimi i papërmbajtur shkakton shqetësim e vuajtje.

Është thënë se mes syrit dhe zemrës është një lidhje e ndërmjetme; nëse sytë janë të shfrenuar, atëherë zemra i ndjek. Ajo bëhet si një shportë mbetu-rinash ku mblidhen të gjitha ndyrësirat e kalbësirat, kështu që aty nuk ka më vend për dashurinë ndaj Allahut, nuk ka më vend për t’i lidhur të gjitha çështjet me Atë, nuk ka më vëmendje për prezencën e Tij dhe nuk ka më kënaqësi për afrimin e takimit me Atë. Në këtë lloj zemre mund të jetojnë gjëra të tjera, të kun-dërta me këto.

Shikimi ngultas dhe i papërmbajtur është në kun-dërshtim me atë që thotë Allahu:

“Thuaju besimtarëve që të ulin shikimet e tyre (nga e ndaluara) dhe ta ruajnë nderin e tyre (nga marrëdhëniet e jashtëligjshme)! Kjo është më mirë për ta! Me të vërtetë, Allahu është i Dijshëm për atë që bëjnë ata.”
(Nur: 30)

Vetëm ai që i bindet urdhrit të Allahut është i kënaqur në këtë botë dhe vetëm ai i cili i bindet Alla-hut do të shpëtojë në botën tjetër.

Veç kësaj, lënia e shikimit që të bredhë lirshëm e fut zemrën në errësirë, ashtu sikurse që ulja e shikimit për hir të Allahut e vesh atë me dritë. Pas ajetit të mësipërm, Allahu i Madhëruar, në të njëjtën sure të Kur’anit, thotë:

“Allahu është Drita e qiejve dhe e Tokës. Dri-ta e Tij shëmbëllen me atë të një kamareje, në të cilën ndodhet një llambë. Llamba është në një kristal, kurse kristali është si një yll i shndritshëm. Ajo (llamba) ndizet nga druri i bekuar i ullirit, as lindor, as perëndimor, ndërsa vaji i saj shkëlqen edhe pa e prekur zjarri. Dritë sipër dritës. Allahu udhëzon drejt dritës së Tij kë të dojë dhe paraqet shembujt për njerëzit. Allahu është i Dijshëm për çdo gjë.”
(Nur: 35)

Kur zemra është në dritë, të mirat e pafundme vijnë drejt saj nga të gjitha drejtimet. Nëse është në errësirë, atëherë retë e të këqijave dhe të vuajtjeve vijnë dhe e mbulojnë nga të gjitha drejtimet.

Shfrenimi i shikimit e verbon zemrën dhe ajo s’mund ta dallojë të vërtetën nga e pavërteta; ajo s’mund të bëjë dallim mes sunetit dhe shpifjes; ndërsa ulja e shikimit për hir të Allahut të Lartmadhëruar, i jep shikimit një mprehtësi depërtuese, të vërtetë dhe të shquar.

Një njeri i drejtë, një herë, kishte thënë: “Kushdo që e pasuron sjelljen e tij ndaj të tjerëve duke e ndjekur sunetin, e pasuron shpirtin e tij me meditim, e largon shikimin e tij nga e ndaluara, i shmang dyshimet dhe ushqehet vetëm me atë që është hallall – brendësia e tij nuk do të lëkundet kurrë.”

Shpërblimet për veprat vijnë në të mirë. Kushdo që e ul shikimin e tij para asaj që Allahu e ka ndaluar, Allahu do t’ia ndriçojë me dritë brendësinë e tij.

Ushqimi i tepërt

Konsumimi i sasive të vogla të ushqimit garanton butësi të zemrës, fuqi të intelektit, përulësi, dobësim të epsheve dhe zbutje të temperamentit. Ushqimi i tepërt sjell të kundërtën e këtyre virtyteve me vlerë.

El-Mikdem ibën Ma’d Jakrib, radiallahu anhu, ka thënë: “E kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut, sal-allahu alejhi ue selem, duke thënë: ‘Nuk ka enë që biri i Ademit e mbush e që Allahu nuk është i kënaqur, se sa kur e mbush stomakun e tij. Disa kafshata duhet të mjaftojnë për të ruajtur fuqinë e tij. Njeriu, kur të hajë, një të tretën duhet ta mbushë me ushqim, një të tre tën me pije dhe një të tretën duhet ta lërë të zbrazët për frymëmarrje më të lehtë.”

Ushqimi i tepërt shkakton shumë dëme: ai e bën trupin të prirë për mosbindje ndaj Allahut dhe bën që adhurimi i tij të jetë i lodhshëm. Të këqija të këtilla ka shumë. Një stomak i mbushur me ushqim të tepërt shkakton shumë dëme dhe e pengon adhurimin. Ai që kujdeset që stomaku i tij të mos stërmbushet, para-ndalon një të keqe të madhe. Shejtani e ka më të lehtë që ta kontrollojë një person që e ka mbushur stoma-kun e tij me ushqim dhe pije. Pikërisht për këtë, shpesh, kanë thënë: “Kufizoja rrugët shejtanit duke agjëruar.”

Një transmetim flet për një grup të rinjsh që kishin qenë në adhurim dhe kur kishte ardhur koha për ta mbaruar agjërimin, njëri prej tyre ishte ngritur dhe kishte thënë: “Mos hani shumë, përndryshe do të pini shumë dhe do të përfundoni duke fjetur shumë, e atëherë do të humbni shumë.”

Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, dhe shokët e tij, Allahu qoftë i kënaqur me ta, shpesh ishin të uritur, megjithëse kjo ndodhte për shkak të sasisë së pakët të ushqimit që ata kishin. Allahu ka urdhëruar më të mirën dhe kushtet më të favorshme për të Dërguarin e Tij, salallahu alejhi ue selem! Kjo ishte arsyeja se përse Ibën Omeri dhe babai i tij, para tij – pavarësisht nga bollëku i ushqimit që kishin – kishin të njëjtat shprehi ushqyese sikurse Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem. Në një transmetim Aishja, radiallahu anha, thotë: “Prej kohës së ardhjes së Muhamedit, salallahu alejhi ue selem, në Medine e deri në vdekjen e tij, familja e Muhamedit, salallahu alejhi ue selem, kurrë nuk ngopej me bukë gruri as tri net rresht.”

Ibrahim ibën Adhami ka thënë: “Kushdo që e kontrollon stomakun, e ka nën kontroll dinin e tij; dhe çdokush që e kontrollon urinë, e kontrollon sje-lljen e tij. Personi që është i ngopur dhe e ka stoma-kun plot është më afër mosbindjes ndaj Allahut, ndër-sa Allahu është më afër personit që nuk e ka stoma-kun plot.”

Shoqëria e keqe

Shoqëria e keqe është sëmundje kronike që shka-kton shumë dëm. Ka shumë raste kur njeriu zgjedh një shoqëri të gabuar, larg prej mirësisë së Allahut. Zemrat e tyre janë të prishura dhe ato me kalimin e kohës, qoftë edhe aq gjatë sa edhe malet të shuhen, nuk përmirësohen. Të kesh shoqëri të këtillë do të thotë të marrësh rrugën e humbjes, në këtë jetë dhe në jetën tjetër.

Robi duhet të përfitojë nga shoqëria. Për të arritur këtë, ai duhet t’i ndajë njerëzit në katër kategori dhe duhet të jetë i kujdesshëm që të mos i përziejë, sepse nëse e përzien një kategori me një tjetër, atëherë e keqja mund të vijë përmes kësaj. Këto kategori janë:

-Në kategorinë e parë janë ata njerëz, shoqëria me të cilët është sikurse ushqimi: e domosdoshme, qoftë ditë apo natë. Këta janë njerëzit që kanë dituri për Allahun për urdhrat e Tij, për armiqtë e Tij, për sëmundjet e zemrës dhe ilaçet e tyre; janë ata që e dë-shirojnë të mirën për Allahun, për të Dërguarin të Tij, salallahu alejhi ue selem dhe për robërit e Tij. Shoqërimi me njerëz të këtillë është arritje në vetvete.

-Në kategorinë e dytë hyjnë ata njerëz shoqëria e të cilëve është sikurse ilaçi. Ata janë të nevojshëm vetëm në rast sëmundjeje. Kur je i shëndoshë, s’ke nevojë për ta. Megjithëse, përzierja me ta nganjëherë është e nevojshme për jetën, punën, konsultimet dhe pëlqyeshmërinë. Nëse nevoja për ta është përmbu-shur, përzierja me ta duhet të shmanget.

-Në kategorinë e tretë hyjnë ata njerëz shoqëria e të cilëve është e dëmshme. Përzierja me njerëz të tillë është sëmundje, me të gjitha llojet, shkallët, forcën dhe dobësitë e saj. Shoqërimi me ndonjë prej tyre është si një sëmundje kronike e pashërueshme. Prej shoqërisë me ta s’do të mund të përfitosh kurrë, as në këtë jetë e as në tjetrën dhe, sigurisht, do të humbasësh dinin apo jetën tënde për shkak të tyre. Nëse shoqëria e tyre të merr para vetes dhe është përforcuar, atëherë ajo shndërrohet në një sëmundje fatale dhe të tmerrshme.

Në mesin e këtyre njerëzve ka prej atyre që nuk flasin as mirë e as keq, që ti të mund të përfitosh prej tyre, e as që ata të dëgjojnë ty ashtu që të përfitojnë prej teje. Ata nuk i njohin shpirtrat e tyre dhe, në këtë mënyrë, e konsiderojnë veten e tyre si të drejtë. Kur ata flasin, fjalët e tyre janë si goditje kamxhiku për ata që i dëgjojnë, ndërsa ata vetë, gjatë gjithë kohës, i admirojnë dhe kënaqen me fjalët e tyre.

Ata shkaktojnë stres tek miqtë e tyre, ndërkohë që vetë besojnë se janë të ëmblit e shoqërisë. Nëse janë të qetë, janë më të rëndë se një rrotë mulliri, janë shumë të rëndë për t’u bartur apo për t’u tërhequr zvarrë nëpër dysheme.30

Në fund të fundit, qëndrimi më këdo që është i keq për shpirtin nuk do të zgjasë, edhe nëse është i paevitueshëm. Një prej aspekteve më stresuese për jetën e robit mund të jetë fakti kur ai shqetësohet nga persona të këtillë, shoqërimi me të cilët mund të jetë i pashmangshëm. Në një marrëdhënie të këtillë, robi duhet t’i përmbahet sjelljes së mirë, duke marrë në konsideratë vetëm pamjen e tij të jashtme dhe duke e fshehur brendinë e tij, derisa Allahu t’i ofrojë rrugëdal-je prej gjendjes së tij të keqe dhe mjetet për t’i ikur kë-saj situate.

-Në kategorinë e katërt hyjnë ata njerëz shoqëria e të cilëve është vdekja vetë. Shoqërimi me ta është si të marrësh helm: viktima ose e gjen helmin, ose vdes. Shumë njerëz i takojnë kësaj kategorie. Ata janë nje-rëz të feve të shpikura dhe të drejtimeve të këqija. Ata nuk e përfillin sunetin e të Dërguarit të Allahut, sal-allahu alejhi ue selem dhe mbrojnë besime të tjera. Sunetit i thonë bidat dhe anasjelltas. Njeriu, me çfarë-do intelekti, nuk duhet të jetë pjesë e tubimeve të tyre, e as nuk duhet të përzihet me ta. Nëse ai vepron ndry-she, rezultati do të jetë vdekja e zemrës së tij, apo më e mira e të këqijave të shumta: zemra do t’i sëmuret rëndë.

Çka i jep zemrës jetë dhe mbështetje?

Duhet ta dini se veprat e bindjes dhe të respektit ndaj urdhrave të Allahut janë themelore për mirëqe-nien e zemrës së robit, ashtu sikurse ushqimi dhe pija që kanë të njëjtin efekt në trupin e tij. Të gjitha veprat e këqija janë sikurse ushqimi i helmuar dhe e dëmtojnë zemrën në mënyrë të paevitueshme.

Robi e ndien të nevojshme ta adhurojë Zotin e tij të Plotfuqishëm dhe, gjithashtu, është i natyrshëm fakti se ai është në nevojë të vazhdueshme për ndih-mën e Tij.

Për të mbajtur mirëqenien e trupit të tij, robi ndjek me kujdes dietë strikte. Ai, rëndom dhe vazhdi-misht, ha ushqim të mirë në intervale të rregullta dhe është shumë i kujdesshëm dhe i shpejtë që ta çlirojë organizmin e tij nëse ndodh të hajë gabimisht ushqim të keq.

Megjithatë, mirëqenia e zemrës së robit është shumë më e rëndësishme se sa ajo e trupit. Përderisa mirëqenia e trupit i mundëson atij një jetë pa sëmun-dje në këtë botë, mirëqenia e zemrës i siguron një jetë të lumtur në këtë botë dhe lumturi të pafundme në botën tjetër.

E njëjta gjë vlen edhe kur trupi vdes dhe robi shkëputet nga kjo botë. Vdekja e zemrës rezulton me vuajtje e dhimbje të përjetshme. Një njeri i drejtë kishte thënë njëherë: “Sa çudi! Njerëzit vajtojnë për njeriun, trupi i të cilit ka vdekur, por kurrë nuk qajnë për atë që i ka vdekur zemra – ndërsa vdekja e zemrës është shumë më serioze!”

Kështu që veprat e bindjes ndaj Allahut janë të domosdoshme për mirëqenien e zemrës. Në vazh-dim, vlen të ceken disa vepra të bindjes ndaj Allahut, meqë janë shumë të nevojshme dhe esenciale për zemrën e robit:

Dhikri ndaj Allahut te’Ala, recitimi i Kur’anit Fisnik, kërkimi i faljes tek Allahu, bërja e duave, dërgimi i selameve dhe salavateve Pejgamberit, salallahu alejhi ue selem dhe namazi i natës.

Përkujtimi i Allahut dhe recitimi i Kur’anit

Ibën Tejmie ka shkruar: “Përkujtimi i Allahut për zemrën është sikurse uji për peshkun. Çka ndodhë me peshkun kur nxirret nga uji?” Imam Shems ed-Din ibën el-Kajjim ka shkruar afërsisht tetëdhjetë dobi që vijnë prej dhikru’llah-it në librin e tij el-Uebil el-Sejjib. Ne do t’i cekim disa prej tyre, megjithëse lexuesve iu rekomandojmë t’i referohen vetë këtij libri sepse është me shumë vlerë.

Përkujtimi i Allahut është mbrojtje për zemrën dhe shpirtin. Nëse robi privohet nga kjo, bëhet si trupi që privohet nga ushqimi.

Përkujtimi i Allahut, gjithashtu, e largon shejta-nin, e mposht dhe e thyen atë. Ai është kënaqësi për Mëshiruesin, të Fuqishmin dhe të Lartin; i davarit brengat dhe melankolinë nga zemra, e zbukuron zem-rën me gëzim e kënaqësi; e mbush fytyrën dhe zem-rën me dritë dhe atë që e përkujton Allahun, Allahu e mbulon me dinjitet, zemërgjerësi dhe freski. Përkuj-timi i Allahut rrënjos dashurinë për Atë, frikën ndaj Tij dhe një person i tillë të gjitha gjërat i lidh me Allahun. Gjithashtu, ai rrit dëshirën për përkujtim më të madh të Allahut, gjë për të cilën Allahu thotë:

Prandaj, më kujtoni Mua (me namaz e lutje) që Unë t’ju kujtoj juve.”
(Bekare: 152)

Edhe nëse ky do të ishte shpërblimi i vetëm për kujtimin e Allahut, ai do të ishte një shpërblim dhe mëshirë e mjaftueshme për një zemër që është e vëmendshme ndaj veprimeve të këqija.

Megjithëse përkujtimi është një prej formave më të lehta të adhurimit, mëshira dhe shpërblimi që ai sjell nuk mund të arrihet me asnjë mjet tjetër. Ebu Hurejra, radiallahu anhu, ka transmetuar se Pejgam-beri, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kushdo që thotë çdo ditë, njëqind herë, fjalët:

• ‘Nuk ka Zot tjetër që meriton të adhurohet përveç Allahut. Sundimi dhe i gjithë lavdërimi i takojnë Atij dhe Ai është i Plotfuqi-shëm mbi gjithçka,’
  – shpërblimi për këtë është i bara-bartë me lirimin e dhjetë skllevërve. Një personi të tillë i shkruhen qind sevape dhe i shlyhen njëqind më-kate. Kjo është mbrojtje prej shejtanit për atë ditë, deri në mbrëmje dhe asgjë nuk sjell më shumë të mira se sa kjo gjë, përveç atij që ka bërë më shumë se kaq (recitimi i këtyre fjalëve më shumë se njëqind he-rë).”

Xhabiri, radiallahu anhu, transmeton se Pejgam-beri, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kushdo që i reciton fjalët:

• ‘I Madhëruar është Allahu dhe Atij i takon lavdërimi,’ – do të ketë një trung palme në xhenet. “

Ibën Mes’udi, Allahu qoftë i kënaqur me të, ka thënë: “Lavdërimi i Allahut të Lartësuar është më i da-shur për mua se sa shpenzimi i numrit të njëjtë në dinarë (sa numri që lavdëroj Allahun) në rrugën e Allahut.”

Përkujtimi i Allahut është ilaç për zemrat e ashpra. Një njeri, njëherë, i kishte thënë Hasanit: “O Ebu Seid, po të qahem për ashpërsinë e zemrës sime.” Ai i ishte përgjigjur: “Zbute atë duke e kujtuar Alla-hun.” Mehuli ka thënë: “Përmendja e Allahut është shenjë e shëndetit, ndërsa përmendja e njerëzve është sëmundje.” Njëherë, një njeri e kishte pyetur Selmanin: “Cilat janë veprat më të mira?” Ai i ishte përgjigjur: – “A nuk e ke lexuar në Kur’an:

“… dhe vërtet që përmendja e Allahut është më e madhe!” (Ankebut: 45)?”

Ebu Musa transmeton se njëherë Pejgamberi, sal-allahu alejhi ue selem, ka thënë:

“Dallimi mes atij që e kujton Zotin e tij dhe atij që nuk e kujton është sikurse dallimi mes të gjallit dhe të vdekurit. “

Abdullah ibën Busr transmeton se njëherë një njeri i kishte thënë Pejgamberit, salallahu alejhi ue selem: “Rrugët drejt sevapeve janë të shumta dhe unë nuk mund t’i ndjek që të gjitha, kështu që të lutem më trego diçka që do të mund ta mësoja shpejt dhe mos më mbingarko që të mos e harroj atë.” Ai, salallahu alejhi ue selem, i kishte thënë: “Sigurohu që gjuha jote të laget nga përmendja e Allahut të Lartësuar. “

Rikujtimi i vazhdueshëm i Allahut e rrit numrin e dëshmive të mira për robin në Ditën e Gjykimit. Ai është një mjet i cili e parandalon nga e folura keq, si përgojimi apo thashethemet. Gjuha ose e përmend Allahun dhe e kujton atë, ose flet gjëra të këqija.

Kushdo që e kujton Allahun e ka rrugën të hapur tek Zoti i tij i Lartësuar, përmes së cilës do të gjejë çfarëdo që kërkon. Nëse e ka gjetur Allahun, ka gjetur gjithçka. Nëse e humb mundësinë, ka humbur gjithçka.

Janë disa lloje përkujtimesh, si p.sh.: përmendja e emrave të Allahut të Plotfuqishëm e të Madhëruar, përkujtimi i cilësive të Tij, lavdërimi dhe falënderimi ndaj Tij. Të gjitha këto mund të thuhen, si p.sh. “Ma-dhërimi i takon Allahut,” “Lavdërimi i takon Allahut,” “Nuk ka Zot tjetër përveç Allahut.”

Robi mund ta përkujtojë Allahun duke iu referuar emrave dhe cilësive të Tij, p.sh. duke thënë: “Allahu i Plotfuqishëm, i Madhëruar qoftë Ai, dëgjon gjithçka që thonë dhe bëjnë robërit e Tij;” apo duke e përmen-dur atë që Ai ka urdhëruar dhe atë që Ai ka ndaluar, si p.sh. “Allahu i Madhëruar urdhëron këtë dhe këtë, apo ndalon këtë dhe këtë.”

Robi mund ta kujtojë Allahun duke folur për mirësitë që Ai i ka falur, ndërsa përkujtimi më i mirë është recitimi i Kur’anit, sepse ky përmban ilaçin për ta shëruar zemrën prej të gjitha sëmundjeve. Allahu i Madhëruar thotë:

“O njerëz, ju ka ardhur këshillë (Kur’ani) nga Zoti juaj, shërim për zemrat tuaja, udhë-zim dhe mëshirë për besimtarët.”
(Junus: 57)

Dhe gjithashtu:

“Ne shpallim nga Kur’ani atë që është shërim dhe mëshirë për besimtarët e që mohuesve keqbërës u shton vetëm humbje.”
(Isra: 82)

Të gjitha sëmundjet e zemrës vijnë si rezultat i epsheve dhe dyshimit, ndërsa Kur’ani është shërim për të dyja. Ka mjaft shenja dhe argumente për të bërë dallimin mes të vërtetës dhe të pavërtetës, prandaj ai shëron sëmundjen e dyshimit e cila shkatërron dituri-në, kuptueshmërinë dhe perceptimin, duke i mundë-suar njeriut që t’i shohë gjërat ashtu siç janë në të vërtetë.

Kushdo që e studion Kur’anin dhe e lë që zemra t’ia absorbojë, do të njohë të vërtetën e të pavërtetën dhe do të jetë në gjendje të bëjë dallimin mes tyre, ashtu siç mund të dallojë ditën nga nata.

Sa i përket shërimit të sëmundjeve që rriten nga epshet, kjo vjen si rezultat i përmbajtjes së mençurisë dhe këshillave të mira në Kur’an. Ai rekomandon shmangien nga përfitimet e kësaj bote dhe ngjallë mall për ahiretin.

Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, ka thënë:

“Kushdo që dëshiron ta dojë Allahun dhe të Dërgu-arin e Tij, duhet të lexojë Kur’an.”

Kur’ani, gjithashtu, është mjeti më i mirë për ta sjellë më afër robin tek Zoti i tij i Lavdëruar dhe i Madhëruar qoftë Ai. Habab ibën el-Arat i ka thënë një njeriu: “Afrohu tek Allahu sa më shumë që të mun-desh dhe kujto se këtë nuk mund ta arrish përmes asnjë mjeti tjetër që Atë e bën më të kënaqur, se sa përmendja e fjalëve të Tij.”

Ibën Mes’udi ka thënë: “Kushdo që e do Kur’a-nin, e do Allahun dhe të Dërguarin e Tij.” Ndërsa Uthman ibën Efen, radiallahu anhu, ka thënë: “Nëse zemrat tuaja do të ishin vërtet të pastra, ato kurrë nuk do të ngopeshin me recitimin e fjalëve të Allahut.”

Dhe në fund të fundit, gjëja më e dobishme për robin është të përmendë dhe të kujtojë Allahun, i Ma-dhëruar dhe i Lartësuar qoftë Ai, vazhdimisht:

“Vërtet, zemrat qetësohen me përmendjen e Allahut!”
(Rrad: 28)

Përkujtimi më i mirë është recitimi i Librit të Alla-hut të Lartësuar.

Iben Kajim el-Xhevzi